De complexiteit van de Omgevingswet: Indringend Ketentesten uitgelegd

Deze wet is bedoeld om de komende jaren de grote maatschappelijke uitdagingen te lijf te kunnen gaan. De Omgevingswet vervangt alle wetten, regels en (bestemmings)plannen die gaan over de fysieke leefomgeving, met als doel snellere en meer integrale afwegingen en besluiten. Je kunt je voorstellen dat het niet voor niets de grootste wetswijziging sinds de Grondwet wordt genoemd. De datum van inwerkingtreding van de Omgevingswet is 1 januari 2024.

Om dat allemaal te ondersteunen is er het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Het DSO is het stelsel van gekoppelde IT systemen van alle lokale en centrale overheden, waardoor je straks in een keer alle relevante regels en data bij elkaar hebt voor jouw plan op jouw locatie. De complexiteit zit in het bouwen van software, een enorme standaardisatie, en vooral ook heel veel uren werk om al die wetten en regels te digitaliseren in die standaard.

Het moet straks voor initiatiefnemers makkelijker zijn om te zien welke activiteiten wel en niet mogen op een bepaalde plek. Denk bijvoorbeeld aan het bouwen van een dakkapel, kappen van een boom of slopen van een schuur. De initiatiefnemer kan via het digitaal Omgevingsloket een check doorlopen om te zien of die bijvoorbeeld een vergunning moet aanvragen. Als daaruit komt dat er een vergunning vereist is, kan de initiatiefnemer ook de vergunning aanvragen.

Zoals je misschien al weet is de wet al meerdere malen uitgesteld, en inmiddels heeft de Eerste Kamer ingestemd met de nieuwe wet. De Eerste Kamer heeft het Adviescollege-ICT gevraagd om een rapport op te stellen. In dit rapport moesten ze advies geven over wat er moet gebeuren rondom het digitale loket voor een goede en succesvolle inwerkingtreding van de Omgevingswet. Uit dit rapport kwam onder andere naar voren dat de keten gestructureerd getest moest gaan worden. Hierin werd de term 'Indringend Ketentesten (IKT)' genoemd.

Op basis van het rapport van het Adviescollege-ICT heeft minister Hugo de Jonge vorig jaar aan gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk gevraagd om de hele keten indringend te gaan testen. Het gaat dan over alle landelijke voorzieningen die nodig zijn voor een juiste werking van het digitale loket. Maar ook over alle software bij de overheden die nodig is om dit loket te kunnen vullen.

Een gemeente heeft regels over het bouwen van een dakkapel. Deze regels worden opgesteld in een softwarepakket. Vervolgens worden deze regels gepubliceerd in het Omgevingsloket. Een initiatiefnemer kan dan op de kaart zien waar deze regels voor een dakkapel gelden.

Vervolgens moet er ook een check gemaakt worden. Deze check is nodig voor de initiatiefnemer om te zien of die een vergunning moet aanvragen. Hiervoor heeft de gemeente weer andere software in huis (bijvoorbeeld onze STTR Builder). Hier maakt de gemeente zogenaamde vragenbomen (ja-nee vragen) waardoor de initiatiefnemer te weten kan komen of die een vergunning moet aanvragen.

Als de initiatiefnemer de check heeft doorlopen en daar blijkt uit dat die een vergunning nodig heeft, kan die meteen de vergunning in hetzelfde Omgevingsloket aanvragen. Deze aanvraag komt dan weer bij de gemeente binnen in de zogenaamde VTH-software. Hier kan de gemeente de aanvraag beoordelen en afhandelen.

Samen vormen al deze delen de DSO-keten die onze consultants met Indringend Ketentesten aan het testen zijn.

Om de week testen diverse gemeenten, waterschappen en provincies de keten aan de hand van uitgeschreven testscenario’s. Tijdens het testen worden er bevindingen gedaan en die worden geregistreerd in een landelijk registratiesysteem. Dit systeem geeft vervolgens inzicht in hoe de hele keten ervoor staat en waar de blokkades zitten. De ene week testen we en de andere week lossen we bevindingen op en bereiden we de volgende testweek voor.

Voor Geodan is er nog meer dan genoeg werk te verrichten om ervoor te zorgen dat de hele keten goed is getest. Wij werken enthousiast verder om bij de VNG vanuit onze rol bij te dragen!

Onze consultants ondersteunen de gemeenten bij het testen. Zij helpen in de voorbereiding, uitvoering en afhandeling en rapporteren naar de landelijke overheid. Hierbij hebben zij veel contact met projectleiders, programmamanagers, juristen, vergunningverleners, RO-mensen en meer. En alle inzichten die ze opdoen delen ze vervolgens weer met collega’s om onze producten beter te maken.

Zien jullie de deadline van de Omgevingswet dichtbij komen en zit je met je handen in het haar hoe alles op tijd af moet zijn? Hoe kan je orde in de chaos scheppen? Neem gerust contact op. Onze consultants denken graag met je mee over een goede aanpak. Ook kan onze STTR Builder jullie helpen om aan de slag te gaan met juridische en toepasbare regels.