Navigeren door het data-tijdperk

Laten we eerst ingaan op de voordelen van digitalisering. Een belangrijk voordeel ligt op het gebied van gegevensverzameling en -analyse. De exponentiële groei van digitale gegevens biedt waardevolle inzichten en kansen voor organisaties in verschillende sectoren. Satellietbeelden kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om de omvang van de schade veroorzaakt door rampen snel te beoordelen, wat helpt bij snelle en nauwkeurige hulpverlening. Op dezelfde manier kunnen gemeenten gegevens gebruiken om de verkeersstromen te optimaliseren, optimale locaties voor huisvesting of duurzame energieprojecten te identificeren en uiteindelijk de algehele leefomgeving te verbeteren.

Bovendien maakt digitalisering het mogelijk Digital Twins te creëren: virtuele representaties van de werkelijkheid op basis van enorme datasets. Met deze digitale replica's kunnen we nieuwe mogelijkheden verkennen en experimenteren met mogelijke oplossingen voor complexe uitdagingen. Zo’n Digital Twin zorgt voor nieuwe inzichten, maar ook voor het toetsbaar maken van deze inzichten. Dit zorgt voor minder weerstand van betrokkenen en uiteindelijk meer draagvlak voor de besluitvorming.

Digitalisering brengt duidelijke voordelen met zich mee, toch moeten we ook de bijbehorende risico's erkennen. De opeenstapeling van enorme hoeveelheden persoonlijke gegevens is een waardevolle bron geworden voor bedrijven als Google, Facebook en TikTok. De creatie van gedetailleerde psychosociale profielen heeft het potentieel voor manipulatie en beïnvloeding. Het bedrijf Cambridge Analytica had niet meer dan 68 likes van een Facebookgebruiker nodig om een psychosociaal profiel van hem of haar te maken.

Voor steden liggen er grote kansen voor de toepassingen van data om de uitdagingen effectief aan te pakken. Door data over toerisme, bereikbaarheid, zorg, openbare ruimte en energie te verzamelen en te analyseren, kunnen gemeenten knelpunten signaleren en gericht ingrijpen. Het is echter van cruciaal belang dat de gegevensverzameling gericht en doelgericht blijft en voldoet aan strikte privacynormen, zodat de persoonlijke informatie van individuen beschermd blijft.

De toenemende snelheid en reikwijdte van gegevensverzameling door technologieën zoals 5G geven extra zorgen. Realtime monitoring van de telefoons van individuen om op maat gemaakte advertenties te leveren, roept vragen op over privacy en de mogelijkheid van misbruik. Digitalisering kan, als er niets aan wordt gedaan, sociale ongelijkheden verergeren en de controle van gewone burgers over hun eigen gegevens verminderen.

Ondanks deze risico's benadrukken experts het belang van het benutten van het potentieel van digitalisering. Een belangrijk gebied waar digitale technologie een grote impact kan hebben, is de gezondheidszorg. Met een vergrijzende bevolking en een groeiende vraag naar zorg, kunnen digitale systemen de zorgprofessionals ontlasten door routinetaken en administratieve processen te automatiseren. Op sensoren gebaseerde monitoring van de gezondheidstoestand van ouderen maakt gerichte hulp mogelijk, optimaliseert middelen en zorgt voor een hogere kwaliteit van zorg.

Terwijl we worstelen met de complexiteit van digitalisering, groeit het bewustzijn bij het grote publiek over de potentiële risico's van het verzamelen van gegevens. De roep om meer transparantie, geïnformeerde toestemming en het recht op toegang tot en controle over persoonsgegevens wordt steeds duidelijker. Initiatieven zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in Europa zijn stappen in de goede richting. AVG dwingt bedrijven om op verantwoorde wijze met gegevens om te gaan en prioriteit te geven aan de privacy van gebruikers. We moeten echter ook als individu waakzaam blijven over de gevolgen van onze digitale acties.

De vraag is wat voor soort samenleving we willen zijn in het digitale landschap. In China houdt de overheid elk detail over burgers bij en in het Amerikaanse systeem zijn techbedrijven eigenaar over veel persoonlijke gegevens. In Nederland en Europa zijn we op zoek naar andere wegen, andere benaderingen. Data is bijna een levensvoorwaarde geworden. Daarom is het belangrijk dat data niet alleen in handen zijn van overheden of bedrijven. Organisaties die met data werken hebben een flinke verantwoordelijkheid. We moeten streven naar een balans tussen de bescherming van persoonlijke gegevens en de noodzaak om data te gebruiken voor innovatie en vooruitgang.