#DataDinsdag: Toepasbare regels

Per juli 2022 gaat de Omgevingswet in. De belangrijkste regels over onze leefomgeving worden dan samengebracht in het DSO. Deze wet moet zorgen voor minder en duidelijkere regels, maar ook voor meer samenhang in de benadering van onze fysieke leefomgeving. Er worden meerdere vergunningstelsels samengevoegd, waardoor initiatiefnemers voor alle relevante wetgeving bij één omgevingsloket terecht kunnen. Lokaal heeft een gemeente of waterschap de vrijheid om vanuit dit loket zelf ruimere of juist strengere regels te stellen, en daarmee één compleet loket op te stellen voor gebruikers van de leefomgeving.

Zo moet alle regelgeving voor een initiatiefnemer snel en duidelijk ruimtelijk te vinden zijn via ‘regels op de kaart’. En wil je als burger precies weten waaraan je moet voldoen bij het snoeien van een knotwilg in de achtertuin, dan biedt de lokale ‘vergunningcheck’ uitkomst. Maar het kan ook zijn dat de wetgeving uit de provincie geldt. Wanneer het bijvoorbeeld gaat over het snoeien van een beschermde boomsoort die op een plek staat waar vleermuizen verblijven. Slimme vragenbomen zorgen er niet alleen voor dat de initiatiefnemer snel weet welke verschillende regelgevingen waar én waarvoor gelden, maar ook welke specifieke indieningsvereisten nodig zijn bij de aanvraag.

Om dit centraal te regelen, moet er nog veel gebeuren. Alle juridische regels uit omgevingsplannen en waterschapsverordeningen moeten worden omgezet naar toepasbare regels. Maar hoe kom je nu van juridische regels naar deze toepasbare regels die burgers en bedrijven snel raadplegen? Toepasbare regels moeten – voordat zij worden aangeleverd aan het landelijke DSO – voldoen aan standaarden (STTR). Zij moeten zo zijn opgesteld dat zij geschikt zijn voor gebruiksvriendelijke vragenbomen. Tijdens de juridische regels import komen ook de werkingsgebieden mee. Dat zijn gebieden of locaties waarbinnen de juridische regels gelden. Waar mogelijk worden hiermee vragen al automatisch beantwoord op basis van locatie intelligentie. Hiermee kun je dus per locatie makkelijker ‘checken’ welke regels daar gelden.

De bruidsschat (voormalige Rijksregels die nu naar de lagere overheden gaan) kan worden aangepast aan de lokale verordeningen. Lokaal kan er worden nagelopen welke rijksregels overeenkomen met de lokale regelgeving. En welke – mogelijk aangepaste – toepasbare regels er gemaakt moeten worden. Wanneer je dit niet doet, zullen de landelijke regels gelden. De aangepaste regels worden vervolgens weer teruggeleverd aan het landelijke DSO. Gemeenten en waterschappen moeten in staat zijn om de aanvragen uit het landelijke DSO te kunnen ontvangen en afhandelen in het eigen VTH-systeem (Vergunningen, Toezicht en Handhaving).

​

De aangereikte Rijksregels dekken lang niet alle activiteiten waarvoor initiatiefnemers een check willen doen. Zij dekken namelijk slechts 30 van de 75 activiteiten die overgedragen worden aan de gemeente. Voor de andere 45 activiteiten moeten dus nieuwe toepasbare regels worden opgesteld en aangeleverd aan het DSO. En naast deze 75 vastgestelde activiteiten zijn er vaak lokaal nog meer activiteiten waarvoor bepaalde verordeningen gelden. Voor de waterschappen gelden andere verhoudingen van deze activiteiten. Om de initiatiefnemers zo goed mogelijk te bedienen met landelijke en lokale regels wordt vaak een decentraal loket ingericht.

Dit is een aanzienlijke opgave voor alle gemeenten en waterschappen, maar het wordt veel gemakkelijker en overzichtelijker voor de initiatiefnemers. Geodan heeft jaren geleden de samenwerking opgezocht met de juristen van FLO Legal om eenvoudiger van juridische regels nieuwe toepasbare regels te maken. Dit heeft 4 jaar geleden in de Vergunningchecker geresulteerd. Voor de Omgevingswet is dit aangepast naar de eisen die daaraan gesteld worden en uitgebreid met een module om aanvraagformulieren te maken, de STTR Builder. Juridische regels worden hiermee snel, efficiënt en betrouwbaar omgezet naar handige checks en duidelijke aanvraagformulieren. Met de STTR Builder kunnen waterschappen en gemeenten zelf toepasbare regels opstellen, afspelen en direct aanleveren aan het DSO-loket. Helemaal volgens de Omgevingswet-standaarden.​

• 7 jaar nadat een ruime meerderheid van de Tweede Kamer instemde met de Omgevingswet gaat hij 1 juli 2022 in.

• De Omgevingswet jaagt een digitale overheid aan die het makkelijker maakt ruimte te vinden voor initiatieven. En data over de leefomgeving – geodata – zijn hierbij cruciaal.